Whisky weetjes

Onderstaand een aantal whisky weetjes. Uiteraard is dit maar een topje van de ijsberg. Wil je meer details kom dan naar een leuke whisky proeverij van mij, of een van de vele andere whiskykenners. Op deze website staan veel artikelen, die informatief zijn: hoe maak je whisky en speciaal voor Kim: De smaak van Whisky.

Whiskey versus whisky

Let altijd op de schrijfwijze van deze historische drank. Ierse en Amerikaanse varianten worden meestal als whiskey geschreven. De Schotten (en de meeste andere landen) spreken van whisky zonder “e”. In de Nederlandse taal is spreekt men over whisky’s, niet whiskies.

Graan versus mout

Whisky wordt gemaakt van graan (tarwe, rogge, mais, etc.). Indien er gekozen wordt voor uitsluitend gemoute gerst (malted barley) spreekt men van malt whisky.

Ketel versus kolom

Ouderwets destilleren doen we in een ketel (pot still), hierdoor ontstaat een destillaat dat minder zuiver is dan dat vanuit een kolom (colomn still). In pot still destillaten zitten daardoor dus meer smaken (congerers) waardoor men vaak spreekt van meer karakter.

Blended Scotch

De meeste whisk(e)y is een combinatie van diverse granen en destillatie technieken, waarbij er vaak ook producten van verschillende producenten gebruikt worden om consistentie te verkrijgen. Indien deze whisky uit Schotland komt, noemt men dit liefkozend Scotch.

Single malt whisky

Dit is een destillaat uit een ketel, dat gemaakt is van uitsluitend gemoute gerst. Vervolgens rijpt dit minimaal 3 jaar in eiken vaten. Er worden meestal meerdere vaten door een maltmeester gehuwd, welke het karakter van de whisky bepalen, hij kiest de beste vaten en weet precies wat zijn merk wil bieden. Uiteraard is de whisky afkomstig van één destilleerderij.

Single cask whisky

Whisky uit een enkel vat. Soms komt een maltmeester een vat tegen waarvan hij in een keer het DNA van de distilleerderij te pakken heeft. In uitzonderlijke gevallen wordt dit vat dan gebotteld en per fles verkocht. Deze pareltjes zijn soms ook nog vat sterk en niet koud gefiltreerd.

Vat sterk

Het destillaat heeft meestal een alcohol percentage van boven de zeventig procent. Dat loopt iets terug gedurende de jarenlange rijping in de eikenhouten vaten. Bij het bottelen wordt met water de whisky terug gebracht naar de ideale drink sterkte van minimaal 40%. Als er bij het bottelen geen water wordt toegevoegd spreekt men van whisky op vatsterkte.

Koude filtratie

Als whisky uit een vat komt zitten er nog vetten en eiwitten in, die zullen gaan klonteren als de whisky koud wordt (door bijvoorbeeld ijs toe te voegen). Vandaar dat bijna alle whisky’s voordat ze de fles in gaan koud worden gemaakt en dan door een fijnmazig filter worden geperst. Indien dit kostbare proces niet wordt toegepast spreekt men van een non chilled filtered whisky en kan de whisky troebel worden als hij koud wordt.

Sherry vaten

Van oudsher worden oude sherry vaten gebruikt om whisky te laten rijpen. Spaanse versterkte wijn (sherry) kwam in grote vaten (casks, pungeons, butts, etc.) naar Groot Brittannië. Als deze vaten leeg waren, werden ze gevuld met het destillaat van de Schotten

Bourbon vaten

Tegenwoordig wordt er veel Amerikaanse whiskey geproduceerd. Wetgeving zegt dat deze whiskey altijd moet rijpen in nieuwe vaten (coopers law). Na een korte rijping zijn deze vaten (bourbon barrels) dus niet meer te gebruiken in Amerika. De Schotten kopen deze vaten op, voor weinig…

Europese en Amerikaanse vaten

In Schotland zijn weinig geschikte eiken beschikbaar om vaten van te maken, dat heeft te maken met het natte klimaat. Vandaar dat de meeste vaten die gebruikt worden voor whisky, hun dienst al bewezen hebben met een vorige vulling (Bourbon, Sherry, Rum, Port, Madeira, etc.). In een enkel geval proef je de vorige vulling nog een beetje terug.

Amerikaans eiken

Amerikaans eikenhout (Quercus alba) heeft een verfijnde structuur en als je daar snel whiskey in wilt laten rijpen, helpt het om de vaten binnenin te branden. Hierdoor krijgt de whisky vaak een zoete smaak en een geur van vanille en tropisch fruit.

Europees eiken

Het destillaat penetreert makkelijk in dit eikenhout (Quercus robus), dus wordt daarom niet gebrand. De tannine’s zullen in de alcohol oplossen en gaan roesten, hierdoor ontstaat een robijn rode kleur. De whisky smaakt vaak kruidig met tonen van gedroogd fruit.

Whisky gezegden

• Whisky is een reis waarvan je de bestemming niet kent
• Today’s rain is tomorows whisky
• De lekkerste whisky, is de whisky in je glas
• Whisky is sunlight held together by water
• Een whisky smaakt beter als een ander hem je geeft
• A dram a day keeps the doctor away
• Er zijn geen slechte whisky’s, sommige zijn beter dan andere
• Jazz was born in a whiskey barrel
• Whisky is Emotie (jouw moment bepaald hoe de whisky jou smaakt)